Monday, July 15, 2013

Miyayaliwang ugali ning pasaherong Filipino


Ini pu asulat ke pauli ning a-obserban kung panugali ampong miyayaliwang dapat da reng pasaherong Filipino. Nung madalas kayu naman sasake dyip, mapalyaring apapansin yu la naman deni... ampong mapalyaring, ararapat yu la naman deng aliwa kareti.

Nung sakali man pu atin mituran, panupaya pu. Obserbasyon ampong pansarili ku mu pung opinyon iti.


Deng mahilig keng harap
Kerakalan deng lalake reni, oneng atin mu naman babaying makanini. Ala naman marok kanini, uling mas komportable naman talaga king harap. Kakadwa kanita, e ka mangadamusak a bitis kareng sasake ampong kukuldas nung ken kang harap. Asabi ku naman, metung ku rin karetang mahilig lulukluk king harap.

Apansinan ku mu neng minsan, patse makasake ku harap, atin makisiping adyang ala ya man laman king gulut ing saken! Ing amanuan ku, itang ala talagang pasahero ne, ali ku sasabyan maliwalas. Makisiping la pa rin keng harap, adyang makanita man. Deta retang talagang masyadong mahilig keng harap.

Deng kapit-tuko king gulut
Kabaligtaran da reng mahilig keng harap. Deni retang ketang suluk king gulut. Nung apansin me patse sake na ka, panyiksik ne ing buldit na ketang suluk, balamu mo wari kukunan me itang lugar na.

Ala mu nman marok kanini. Pakisabi ku mu sanang mayap kareng taong a reti, potang atin sasake pakilisya da la sana reng bitis among tud da. Ampong paki-abutan da la rin sana deng gamit dang mabayat reng sasake, lalu na reng matwa.

“Malapit ku mu po”
Neng kayi medyu malukami ka kareni. Nung makalukluk ka ketang gulut, padusugan da ka ba lang milukluk. Kapate do reng kapit-tuku reni uling buri da pin ilang atyu ketang dulu.

Nung matwa o masakit ya, apanupaya me pa. Pero nung masikan ne man, maybug meng gulisakan, “malapit ka pala, o’t e na ka maglakad?!”  Neng kayi kasi, adyang maliwalas keng kilub, palakwan da ka pa e. Mamili lang bangko da! 

Deng manenayang ipus
Deni reng sablang kasaman ku! Kalupa da la naman deng kakadwa reni, kapit-tuko la naman keng gulut. Akit mu la reni potang sake kang dyip, atyu la ketang dulo. Ala yang aliwang sake ing dyip, ‘ya kabud, asne kasandal ketang suluk... ne kakampante.

Kasake mu, neng kayi e pa man tatagkil ing buldit mu keng bangko, damdaman me, “ayni pu ing bayad ko. Pwede pung paki-abot?” Maybug kang misdan! Ala naman marok keng maki-abot, oneng maybug kung ikutang karela, “Buri mung sabyan, nung e ku sinake e ka mamayad?!”

Ali la siguro... ala lang ipus e. Anya pin panenayan de pang sake ing ipus da.

Deng mag-magklak-maklakan
“Bayad po! Pwede pong paki-abot?”  “Paki-abot na po ing bayad,” “ayni pu ing bayad ko”  kulang na mu gulisak na ka, e na ka pa rin papansinan. Halos iharap mu na king lupa na ing bayad mu, ala pa mu rin kaya!

E ko pa mekatupang makanini? Maswelo kayo nung ali pa. Menakit na ku, e mu minsan. Apansin ku sasaryan da, e la talagang bisang manabot bayad! E la bisang maging ipus! Asno kanyaman sagapan ne? Balamu mo mabawas la pangatao nung manabot lang bayad. Atin ku kakilalang mismong makanyan!

Den pa mu pu, balu ku pa dakal pang aliwa. Mapalyaring gawa kung panibayung sulat potang atipun ku na la retang aliwa pa.

Pasibayu pu, deni pu obserbasyon ku la mu pu. Nung atin menasakit, o atin ku man aturan, panupaya pu.

Dakal pung salamat.

No comments:

Post a Comment